Ile kosztuje pozew o naruszenie dóbr osobistych?

Twoje dobre imię, prawo do prywatności lub inne dobro osobiste zostało naruszone. Decydujesz się na ochronę swoich praw. Nie wykluczasz nawet skierowania pozwu przeciwko osobie, która zakłóciła Twój spokój. Chcesz jednak wiedzieć, ile kosztuje pozew o naruszenie dóbr osobistych: jakie są opłaty sądowe, koszty stawiennictwa świadków i przede wszystkim – czy odzyskasz te koszty w razie wygranej w sądzie. I właśnie te kwestie poruszyłem w tym wpisie. Zapraszam.

Z tego tekstu dowiesz się:

• czy musisz ponieść jakieś koszty przed wniesieniem pozwu w sprawie o naruszenie dóbr osobistych,
• jakie są opłaty od pozwu w sprawie o naruszenie dóbr osobistych,
• czy można uzyskać zwolnienie od obowiązku uiszczenia opłat sądowych,
• czy odzyskasz poniesione koszty w razie wygranej.

SPIS TREŚCI:

1. Ochrona dóbr osobistych – podstawy prawne
2. Koszty ochrony dóbr osobistych przed wniesieniem pozwu
3. Ile kosztuje pozew o naruszenie dóbr osobistych?
4. Koszt postępowania zabezpieczającego
5. Koszty stawiennictwa świadków
6. Zaliczki na biegłych
7. Wniosek o zwolnienie z kosztów
8. Czy sąd zwróci koszty w sprawie o naruszenie dóbr osobistych?
9. Pomoc prawna

1. SPRAWY O NARUSZENIE DÓBR OSOBISTYCH – PODSTAWY PRAWNE

Dobra osobiste człowieka korzystają z ochrony przewidzianej przez polskie prawo. Które wartości można zakwalifikować jako dobra osobiste oraz w jaki sposób można je chronić? Podstawowe informacje znajdziesz w kodeksie cywilnym, m.in. te dotyczące przykładowych dóbr osobistych podlegających ochronie.

Ustawa z 23 kwietnia 1964 roku. – kodeks cywilny: Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach

Pamiętaj, że w powyższym przepisie użyty jest zwrot „w szczególności”. Oznacza to, że wymieniony w nim zbiór dóbr osobistych jest jedynie przykładowy. Nie ma więc przeszkód, aby za dobro osobiste uznać także inne wartości, np. prawo do prywatności, pamięć o osobie zmarłej.

Z drugiej strony nie oznacza to, że każdą naszą potrzebę możemy uznać za dobro osobiste. Przykładowo Sąd Najwyższy w uchwale z 28 maja 2021 roku (III CZP 27/20) stwierdził, że prawo do życia w czystym środowisku nie jest dobrym osobistym.

Każda sprawa wymaga analizy prawnej, uwzględniającej linię orzeczniczą sądów. Jeżeli potrzebujesz wsparcia w tym zakresie, możesz skorzystać z mojej pomocy prawnej.

2. OCHRONA DÓBR OSOBISTYCH PRZED WNIESIENIEM POZWU – KOSZTY

Zakładając, że w Twojej sprawie doszło do zagrożenia lub naruszenia dóbr osobistych, najlepszym rozwiązaniem w pierwszej kolejności jest skierowanie wezwania do naruszającego. Podpowiedź, czego możemy żądać w takim wezwaniu znajdziemy również w kodeksie cywilnym.

Ustawa z 23 kwietnia 1964 roku. – kodeks cywilny: Art. 24 § 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. § 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

Jeżeli Twoje dobro osobiste jest zagrożone, żądasz zaniechania działań przez naruszającego. Jest szansa, że na skutek Twojego wezwania nie dojdzie ostatecznie do naruszenia dóbr osobistych.

Jeżeli Twoje dobro osobiste zostało już naruszone, dalej masz prawo do żądania zaniechania działań. Dodatkowo możesz żądać:

• podjęcia przez naruszającego czynności niezbędnych do usunięcia skutków naruszeń, np. złożenia oświadczenia, przeprosin itd.
• zadośćuczynienia lub zapłaty określonej sumy na wybrany przez Ciebie cel społeczny,
• odszkodowania, jeżeli naruszenie dobra osobistego doprowadziło do powstania szkody majątkowej.

Poza oznaczeniem naszych danych jako osoby pokrzywdzonej oraz danych naruszającego, w wezwaniu powinny się znaleźć np.:

• opis działania naruszającego nasze dobro osobiste
• wskazanie Twojego naruszonego dobra,
• żądane przez Ciebie zachowanie naruszającego.

W wezwaniu powinieneś lub powinnaś wskazać termin na spełnienie opisanych w nim działań. Jego bezskuteczny upływ będzie uzasadniał podjęcie dalszych kroków, o których przeczytasz za chwilę.

Z mojej praktyki wynika, że w niektórych przypadkach wezwanie może okazać się wystarczającym środkiem ochrony Twoich dóbr osobistych. Warto więc wypróbować tego działania przed skierowaniem pozwu do sądu.

Ponadto, wezwanie jest zasadniczo bezpłatne. Jedyne koszty wynikają z nadania go na poczcie lub skorzystania z usług kuriera. Sugeruję wysłać wezwanie za zwrotnym potwierdzeniem odbioru, dzięki czemu będzie można dokładnie określić moment zapoznania się naruszającego z wezwaniem i termin, do którego powinien spełnić Twoje żądania.

3. ILE KOSZTUJE POZEW W SPRAWIE O NARUSZENIE DÓBR OSOBISTYCH?

Jeżeli nie otrzymasz zadowalającej Cię odpowiedzi od osoby, która naruszyła Twoje dobra osobiste albo nie postąpi ona zgodnie z treścią Twojego wezwania, kolejnym krokiem będzie skierowanie pozwu. Możesz w nim domagać się:

• zaniechania lub usunięcia skutków naruszenia (roszczenia niemajątkowe) lub
• zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy na cel społeczny, a także naprawienia szkody majątkowej, jeżeli wystąpiła (roszczenia majątkowe).

W zależności od Twojego żądania będziesz musiał lub musiała wpłacić inną wysokość opłaty sądowej od pozwu o naruszenie dóbr osobistych.

Podstawowa opłata sądowa od pozwu o naruszenie dóbr osobistych – przy roszczeniach niemajątkowych

Jeżeli Twoje roszczenia mają charakter wyłącznie niemajątkowy opłata sądowa jest stała i wynosi 600 zł. Wynika ona z ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Art. 26 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych: 1. Opłatę stałą w kwocie 600 złotych pobiera się od pozwu o: 1) rozwód; 2) separację; 3) ochronę dóbr osobistych; (…)

Pamiętaj, że opłata wynosi 600 złotych, jeżeli pozywana jest tylko jedna osoba. Gdyby pozwanych było więcej, opłata sądowa będzie wyższa – 1200 złotych przy dwóch pozwanych, 1800 złotych przy 3 pozwanych itd.

Opłata sądowa od pozwu o naruszenie dóbr osobistych – przy roszczeniach majątkowych

Jeżeli obok roszczeń niemajątkowych będziesz chciał lub chciała dochodzić roszczeń majątkowych (zadośćuczynienie, suma na cel społeczny, odszkodowanie) – do opłaty sądowej 600 złotych za opłaty niemajątkowe dodajesz opłaty za roszczenia majątkowe.

Wysokość opłat zależy od wartości roszczenia majątkowego:

Wysokość roszczenia majątkowego	Wysokość opłaty sądowej
do 500 złotych	30 złotych
ponad 500 złotych do 1500 złotych	100 złotych
ponad 1500 złotych do 4000 złotych	200 złotych
ponad 4000 złotych do 7500 złotych	400 złotych
ponad 7500 złotych do 10 000 złotych	500 złotych
ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych	750 złotych
ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych	1000 złotych
ponad 20 000 złotych	5% wartości roszczenia, nie więcej jednak niż 200 000 złotych

Bardzo częstym błędem jest uiszczanie opłaty sądowej jedynie w oparciu o wartość roszczenia majątkowego na podstawie powyższej tabeli. Zapominamy wówczas o dodaniu podstawowej kwoty 600 złotych do tej opłaty. Sądy zwracają wówczas cały pozew.

4. Koszt postępowania zabezpieczającego w sprawie o naruszenie dóbr osobistych

Czasami dobrym rozwiązaniem jest wystąpienie do sądu z wnioskiem o zabezpieczenie roszczeń majątkowych (pieniężnych) lub niemajątkowych w sprawie o naruszenie dóbr osobistych. Warto rozważyć złożenie takiego wniosku, jeżeli masz wątpliwości, czy w przypadku pozytywnego rozstrzygnięcia uda się w całości wyegzekwować roszczenie od pozwanego albo gdy już w trakcie postępowania chciałbyś ograniczyć np. dotkliwe skutki publikacji naruszającej Twoje dobra osobiste.

Duże znaczenie dla wysokości opłat w postępowaniu zabezpieczającym ma moment złożenia wniosku. Jeżeli wystąpisz z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia roszczenia majątkowego przed wniesieniem pisma wszczynającego postępowanie (pozwu) będziesz zobowiązany do zapłaty ¼ opłaty należnej od pozwu o to roszczenie. Przykładowo, jeżeli opłata sądowa od pozwu wynosi 10 000 zł, odpowiednia opłata o udzielenie zabezpieczenia to 2 500 zł.

Co ważne opłata ta zostanie zaliczona na poczet opłaty od pozwu, jeżeli wniesiesz go:

• w razie udzielenia zabezpieczenia – w terminie wyznaczonym przez sąd w postanowieniu o udzieleniu zabezpieczenia,
• w razie odmowy udzielenia zabezpieczenia – w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia postanowienia oddalającego wniosek o zabezpieczenie, a jeżeli postanowienie zostało wydane na posiedzeniu jawnym – od dnia jego ogłoszenia.

Jeżeli zamieścisz wniosek o udzielenie zabezpieczenia w pozwie, będziesz musiał uiścić jedynie opłatę od pozwu. W takim wypadku wniosek o udzielenie zabezpieczenia nie podlega opłacie.

Art. 95 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych: 1. Nie pobiera się opłat od wniosku: 1) o udzielenie zabezpieczenia, zgłoszonego w piśmie rozpoczynającym postępowanie;

Jeżeli zdecydujesz się na złożenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia w trakcie postępowania opłata wyniesie 100 zł. Tyle samo kosztuje wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczenia niemajątkowego, jeżeli złożysz go przed wniesieniem pozwu.

Koszty poniesione w związku z postepowaniem zabezpieczającym podlegają zwrotowi na zasadach które opisałem tutaj

5. Koszty STAWIENNICTWA świadków W POSTĘPOWANIU O NARUSZENIE DÓBR OSOBISTYCH

W postępowaniu o naruszenie dóbr osobistych możesz potrzebować potwierdzenia swoich twierdzeń poprzez zeznania świadków. Ich obecność w sądzie również wiąże się z pewnymi kosztami.

Kwestię te reguluje ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, która przewiduje prawo świadków do zwrotu poniesionych przez nich wydatków w związku ze stawiennictwem w sądzie. Do wydatków tych zaliczamy:

• koszt utraconego zarobku,
• koszt podróży do sądu – z miejsca zamieszkania do miejsca wykonywania czynności sądowej
• koszt noclegu i utrzymania w miejscu wykonywania czynności sądowej

Kwota zwrotu utraconego zarobku za dzień stawiennictwa w sądzie powinna odpowiadać wysokości przeciętnego dziennego zarobku lub dochodu danego świadka. Górną granicą jest równowartość 4,6% kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której wysokość określa ustawa budżetowa.

Z kolei koszty dojazdu uzależnione są od środka transportu, z którego świadek skorzystał. Jeżeli podróżował transportem publicznym, zwrot będzie dokonywany na podstawie przedłożonych przez niego biletów. W przypadku korzystania z własnego środka transportu stawki za przebycie jednego kilometra z miejsca zamieszkania do siedziby sądu są następujące:

1. 1) dla samochodu osobowego:
   • o pojemności skokowej silnika do 900 cm³ – 0,5214 zł,
   • o pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm³ – 0,8358 zł,
2. dla motocykla – 0,2302 zł,
3. dla motoroweru – 0,1382 zł.

Świadkowi przysługuje także zwrot kosztów utrzymania, które powinien wykazać (np. rachunkami z restauracji). W innym przypadku przysługuje mu dieta w wysokości 38 złotych za dobę, rozliczana w następujący sposób:

1.  jeżeli podróż trwa nie dłużej niż dobę i wynosi:
   •  mniej niż 8 godzin – dieta nie przysługuje,
   • od 8 do 12 godzin – przysługuje 50% diety,
   •  ponad 12 godzin – przysługuje dieta w pełnej wysokości;
2. jeżeli podróż trwa dłużej niż dobę, za każdą dobę przysługuje dieta w pełnej wysokości, a za niepełną, ale rozpoczętą dobę:
   • do 8 godzin – przysługuje 50% diety,
   •  ponad 8 godzin – przysługuje dieta w pełnej wysokości.

Dodatkowo świadkowi przysługuje zwrot rzeczywiście poniesionych kosztów noclegu do wysokości 760 złotych (dwudziestokrotność stawki diety).

Tak samo będzie przysługiwał zwrot kosztów stawiennictwa osoby towarzyszącej świadkowi, jeżeli świadek nie mógł stawić się na wezwanie sądu bez opieki tej osoby.

Od powyższych reguł mamy oczywiście wyjątki. Jednym z nich jest wezwanie świadka zatrudnionego w organie władzy publicznej, jeżeli powołany został do zeznawania w związku z tym zatrudnieniem. Tę kwestię regulują odrębne przepisy.

Wyżej wskazane kwoty są wypłacane wyłącznie na wniosek świadka lub osoby towarzyszącej, którzy stawili się na rozprawę – nawet jeżeli ostatecznie świadek nie zeznawał. Wydatki te są ostatecznie uwzględniane w orzeczeniu kończącym postępowanie i co do zasady obciążają stronę, która sprawę przegrała.

Miej to na uwadze przy powoływaniu świadków w pozwie.

6. Zaliczki na biegłych W SPRAWIE O NARUSZENIE DÓBR OSOBISTYCH

Czasami zdarza się, że w celu udowodnienia określonych faktów w trakcie postępowania sądowego, koniecznym jest sporządzenie opinii przez biegłego . Zasadą jest, że strona, która domaga się przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego zobowiązana jest do uiszczenia stosownej zaliczki.

Wysokość zaliczki zależy od stopnia złożoności problemu będącego przedmiotem opinii, nakładu pracy oraz warunków, w jakich będzie opracowana opinia. Co istotne, zaliczka nie ma służyć pokryciu całości kosztów związanych z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego, a tylko ich części.

Pozostałą część wynagrodzenia biegłego, do czasu zakończenia procesu pokrywa Skarb Państwa. Koszty te następnie są uwzględniane w kosztach procesu, które rozliczane są po zakończeniu postępowania przed sądem i obciążają tę stronę, która sprawę przegra. Orientacyjnie można wskazać, że wysokość zaliczki waha się od kilkuset do kilku tysięcy złotych. Wszystko oczywiście zależy od specyfiki sprawy.

Biegłemu i tłumaczowi powołanych przez sąd przysługuje także zwrot kosztów podróży, noclegu oraz utrzymania w miejscu wykonywania czynności sądowej według zasad określonych dla świadka, o których pisałem wyżej.

7. Wniosek o zwolnienie z kosztów w sprawie o naruszenie dóbr osobistych

Jeżeli nie jesteś w stanie ponieść kosztów związanych ze złożeniem pozwu i prowadzeniem postępowania, możesz złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych.

Do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych należy dołączyć wypełniony wzór oświadczenia obejmującego szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie. Przy rozstrzyganiu wniosku sąd będzie badał nie tylko Twoją sytuację majątkową, lecz m.in. również możliwości finansowe zarobkowe Twojej żony lub męża

Pamiętaj, że zwolnienie z kosztów postępowania powinno mieć charakter wyjątkowy – sądy w wielu sprawach odmawiają udzielenia takiego zwolnienia. Uzasadniają to tym, że postępowanie sądowe co do zasady ma odpłatny charakter. Ze zwolnienia mogą skorzystać jednie osoby w szczególnie trudnej sytuacji, które wykażą, że nie posiadają koniecznych na ten cel środków i nie są w stanie ich zgromadzić – wraz ze wskazaniem przyczyn.

Pomimo zwolnienia z kosztów będziesz musiał lub musiała ponieść koszty zastępstwa procesowego Twojego przeciwnika, jeżeli przegrasz sprawę. Mam tu na myśli wynagrodzenie adwokata lub radcy prawnego. Jest to bardzo ważna kwestia, o której zapominamy składając wniosek o zwolnienie z kosztów. Uważamy wówczas, że całe postępowanie będzie darmowe – nawet w razie przegranej. Otóż nie.

8. Czy sąd zwróci koszty w sprawie o naruszenie dóbr osobistych?

Zwrot kosztów zależy od wyniku postępowania. Co do zasady – strona przegrywająca proces zobowiązana jest do pokrycia kosztów postępowania. Zaliczają się do tego również koszty zastępstwa procesowego przeciwnika – wynagrodzenie adwokata lub radcy prawnego.

Pamiętaj również, że sąd może uwzględnić jedynie część roszczeń zawartych w pozwie. Wówczas dochodzi do tzw. „stosunkowego rozdzielenia” kosztów.

Art. 100 ustawy z 17 listopada 1965 roku – kodeks postępowania cywilnego: W razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.

W sytuacjach wyjątkowych sąd może odstąpić od zobowiązania pozwanego albo strony przegrywającej do zwrotu kosztów. Dzieje się tak, jeżeli pozwany nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu (art. 101 kodeksu postępowania cywilnego), ewentualnie w wyjątkowych, szczególnie uzasadnionych wypadkach (art. 102 kodeksu postępowania cywilnego). Nie ma jednej definicji „uzasadnionych wypadków” – sąd każdorazowo będzie badać je wydając wyrok.

POMOC PRAWNA ADWOKATA W SPRAWIE O NARUSZENIE DÓBR OSOBISTYCH

We wpisie omówiłem najistotniejsze kwestie dotyczące kosztów pozwu o naruszenie dóbr osobistych – kosztów wniesienia a następnie prowadzenia sprawy.

Jeżeli dodatkowo potrzebujesz pomocy prawnej w sprawach o naruszenie dóbr osobistych, możesz skorzystać z moich usług. Mogę pomóc Ci między innymi udzielając konsultacji prawnej, przygotowując przedsądowe wezwania albo pozew. Jako adwokat mogę również reprezentować Cię w całym postępowaniu o naruszenie dóbr osobistych.

Kontakt w sprawie o naruszenie dóbr osobistych | adwokat Maciej Broda

Telefon: +48 796 922 239
E-mail: m.broda@sprawasadowa.com.pl

Możesz również skorzystać z poniższego formularza kontaktowego