W poprzednim wpisie wyjaśniliśmy sobie nowe zasady wykonywania rozmów przez telefon z zakładu karnego, obowiązujące od połowy 2022 r. (LINK). Nie możemy jednak zapominać o osobach tymczasowo aresztowanych i ich bliskich. Dlatego też odpowiem na kluczowe dla nich pytanie: czy z aresztu można dzwonić do rodziny? Niestety odpowiedź nie zawsze jest oczywista.
SPIS TREŚCI:
- Czym różni się więzienie od aresztu?
- Areszt jest gorszy od więzienia?
- Czy z aresztu można dzwonić do adwokata?
- Czy aresztowany może dzwonić do rodziny?
- Prokurator nie zgadza się na telefony z aresztu – co robić?
- Ile kosztuje zażalenie w sprawie odmowy korzystania z telefonu przez aresztowanego?
- Pomoc prawna
1. Czym różni się więzienie od aresztu?
W więzieniu osadzeni są ci, którzy zostali skazani na karę pozbawienia wolności prawomocnym wyrokiem sądu. Czyli zostali skazani na konkretną karę np. 1 roku pozbawienia wolności i tyle czasu będą mieszkać w zakładzie karnym. Dokładnie wiedzą za co siedzą i kiedy wyjdą.
W areszcie zaś przebywają osoby jedynie podejrzane o popełnienie przestępstwa, a postępowanie przygotowawcze (dochodzenie prowadzone przez Policję lub śledztwo prowadzone przez prokuraturę) lub postępowanie sądowe przeciwko nim dopiero się toczy. Może zostaną skazane, a może nie. Może będą aresztowane 3 miesiące, a może 3 lata. Zgodnie z informacjami Służby Więziennej (ze statystyką można się zapoznać tutaj) na 31 sierpnia 2022 r. w aresztach przebywało 8461 osób.
Na „zdrowy rozum” wydaje się, że w takim razie w areszcie powinno być lżej niż w więzieniu, skoro są w nim osoby, co do których nie wiadomo, czy popełniły przestępstwo i czy zostaną za nie skazane.
Ale w rzeczywistości jest dokładnie odwrotnie.
2. areszt jest gorszy od więzienia?
Przede wszystkim sytuacja aresztowanego jest niejasna. Nie wie, ile czasu będzie pozostawać w areszcie. Jak długo będzie się toczyć postępowanie sądowe. Czy sąd zgodzi się wypuścić go za poręczeniem majątkowym. Czy ostatecznie zostanie skazany na karę pozbawienia wolności.
Przepisy mówią, że „aresztowany pozostaje do dyspozycji prokuratora”. To prokurator decyduje o możliwości np. kontaktu z rodziną przez aresztowanego.
Tymczasowo aresztowani mają też gorszą sytuację, jeśli chodzi o życie codzienne w jednostce penitencjarnej. Skazani wyrokami i już odsiadujący karę są dzieleni wg. rodzaju i typu zakładu karnego np. osadzeni po raz pierwszy i młodociani odbywają karę osobno (w ZK w Trzebini) a recydywiści penitencjarni osobno (w ZK w Wadowicach). Ci, którzy dobrze się sprawują i są osadzeni w zakładach półotwartych, mogą liczyć na dużo więcej swobody niż więźniowie niebezpieczni (tzw.”eNki”) w zakładzie zamkniętym.
Areszt jest jeden dla wszystkich i wszyscy są podobnie traktowani. Bez względu na to, do jakiego zakładu karnego by trafili, są traktowani jak więźniowie w zakładzie zamkniętym. Mają większe niż skazani ograniczenia w poruszaniu się po zakładzie karnym, nie mogą rozmawiać z wszystkim współwięźniami, co powoduje ograniczenia w korzystaniu z zajęć w czasie wolnym, nie mogą wychodzić na przepustki. Nawet ich kontakt z rodziną może być bardzo, bardzo utrudniony.
3. Czy z aresztu można dzwonić do adwokata?
Tymczasowo aresztowany może korzystać z telefonu dostępnego w areszcie (samoinkasującego, czyli na impulsy).
Co najmniej raz w tygodniu (czyli raz w tygodniu), w terminach ustalonych w porządku wewnętrznym obowiązującym w areszcie śledczym, aresztowany może skontaktować się z obrońcą lub pełnomocnikiem będącym adwokatem lub radcą prawnym. Numer do obrońcy musi być wcześniej podany przez adwokata dyrektorowi aresztu albo na zarządzeniu prokuratora o zgodzie na wykonywanie telefonów.
Zgodę na kontakt telefoniczny z adwokatem wydaje prokurator, do którego dyspozycji pozostaje aresztowany. Zarządzenie o uprawnia do wielokrotnego kontaktu (tzn. 1 raz w każdym tygodniu) i obowiązuje do chwili zakończenia wykonywania tymczasowego aresztowania.
4. Czy aresztowany może dzwonić do rodziny?
I tu zaczynają się schody.
Wcześniej (przed nowelizacją kodeksu karnego wykonawczego w 2022 r.) składaliśmy wnioski do prokuratora o umożliwienie kontaktu telefonicznego z żoną, partnerką, matką, dziećmi. Na podstawie tej zgody aresztowany mógł dzwonić do bliskich. Teraz wszystkie te zgody zostały cofnięte. I może nie być łatwo je odzyskać, ponieważ nowe przepisy są skrajnie niekorzystne.
Tymczasowo aresztowany jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach może korzystać z telefonu do osoby innej niż jego obrońca. Ograniczenie to dotyczy również rodziny. Szczególnie uzasadnione przypadki występują, m.in. gdy:
- bezpośredni kontakt z rodziną jest niemożliwy lub szczególnie utrudniony, np. ze względu na odległość od domu
- nastąpiła nagła sytuacja życiowa, np. poważna choroba członka rodziny.
Przeprowadzenie rozmowy wymaga każdorazowej zgody prokuratora, wydanej w formie zarządzenia. Jeśli wobec aresztowanego toczy się równolegle kilka postępowań, zgodę musi wydać każdy prokurator.
Jeśli prokurator wyda zgodę na stały kontakt telefoniczny, w takim przypadku zarządzenie obowiązuje do odwołania.
Zgoda prokuratora na rozmowy telefoniczne może zostać cofnięta, jeśli pojawi się podejrzenie, że aresztowany wykorzystuje telefony do rodziny:
- w celu bezprawnego utrudniania postępowania karnego (np. zmiany zeznań świadków, zniszczenia dowodów);
- do popełnienia przestępstwa (namawia kogoś pozostającego na wolności do popełnienia przestępstwa).
Zastanówmy się teraz, co możemy zrobić, jeżeli prokurator nie zgadza się na kontakt telefoniczny aresztowanego z rodziną.
5. Prokurator nie zgadza się na telefony z aresztu – co robić?
Chciałbyś dzwonić choć raz w tygodniu do rodziny, ale prokurator się nie zgadza. Co możesz zrobić?
Na zarządzenie o odmowie wyrażenia zgody na korzystanie z telefonu przysługuje zażalenie do sądu, do którego dyspozycji aresztowany pozostaje. Zażalenie na zarządzenie prokuratora rozpoznaje prokurator nadrzędny.
Na takich samych zasadach zażalenie przysługuje również na zarządzenie o cofnięciu zgody na korzystanie z telefonu.
Co ważne: zażalenie może złożyć tylko sam aresztowany. Niestety, jeśli wniosek o kontakt telefoniczny złożyła narzeczona aresztowanego i prokurator odmówił zgody, nie ma ona możliwości złożenia zażalenia. W tej sprawie w 2022 roku orzekał nawet Trybunał Konstytucyjny, który uznał, że takie ograniczenie jest zgodne z prawem (link do komunikatu).
6. Ile kosztuje zażalenie w sprawie odmowy korzystania z telefonu przez aresztowanego?
Aresztowany nie płaci za wniesienie zażalenia.
W zażaleniu aresztowany powinien wykazać, że ma szczególne potrzeby kontaktu telefonicznego z rodziną ze względu na:
- małe dzieci,
- chorych członków rodziny.
- utrudniony kontakt osobisty, np. z powodu odległości, braku samochodu itd.
Oczywiście to jedynie przykładowe argumenty, które aresztowany powinien zawrzeć w zażaleniu. Wszystko zależy od sytuacji życiowej każdego aresztowanego i jego rodziny.
KONTAKT Z TYMCZASOWO ARESZTOWANYM – POMOC PRAWNA ADWOKATA
.
Jeżeli potrzebujesz pomocy adwokata w sprawach dotyczących tymczasowego aresztowania członka rodziny lub innej bliskiej osoby, możesz skorzystać z mojego wsparcia prawnego.
Mogę pomóc Ci poprzez konsultację prawną, również w formie wideokonferencji. Podczas konsultacji doradzę Ci, jakie są prawa i obowiązki osób tymczasowo aresztowanych, z uwzględnieniem telefonów do rodziny lub adwokata.
Jako adwokat mogę reprezentować Cię m.in. w postępowaniach dotyczących kontaktów z osobą tymczasową aresztowaną, w tym rozmów telefonicznych z aresztowanym.
Dane do kontaktu – adwokat Łukasz Buchała
Telefon: +48 578 656 248E-mail: l.buchala@sprawasadowa.com.pl
Możesz również skorzystać z poniższego formularza kontaktowego
